Παρασκευή 6 Μαΐου 2011

Οι δράκοι είναι ακόμα εδώ!


"Ανθρώπινο κρέας μου μυρίζει..." Είπε ο Δράκος με το που μπήκε μέσα και ο Κοντορεβυθούλης με τα αδέρφια του ζάρωσαν μέσα στην τεράστια μαρμίτα που τους είχε κρύψει η Δράκαινα.

Αυτή η φράση μάς έκανε κι εμάς να ζαρώνουμε όταν την ακούγαμε στα παραμύθια. Είναι η πιο κοινή φράση που έλεγε ο όποιος κακός δράκος του όποιου παραμυθιού -και φανταζόμασταν ένα τεράστιο κακάσχημο δράκο, έναν ασχημάντρα με πελώριες χερούκλες κι ένα απαίσιο, βρωμερό στόμα με ακανθωτά δόντια.

Γιατί ο δράκος είχε πάντα αυτή τη μορφή στην παιδική μας φαντασία. Κι οι γιαγιάδες, όταν κουράζονταν λόγω ηλικίας από την ακατάπαυστη ενέργεια μας, εκμεταλλεύονταν αυτή την εικόνα και μας έλεγαν όταν δεν τρώγαμε το φαΐ μας ή δεν πηγαίναμε ήσυχα για ύπνο τα καλοκαιριάτικα μεσημέρια: "Κάτσε φρόνιμα γιατί θα 'ρθει ο δράκος να σε φάει!"

Παραμύθι χωρίς δράκο, φαγητό χωρίς αλάτι. Πώς και πώς περιμέναμε, έχοντας την ηδονή της αγωνίας και του τρόμου, να ακούσουμε γι' αυτόν το δράκο στα παραμύθια. Η φιγούρα του βέβαια ποίκιλλε. Πότε ήταν ο 'κακός ο λύκος', πότε 'ο αράπης', πότε 'το φίδι'... Στην τελική, όλες αυτές οι μορφές συνέκλιναν στην αρχετυπική εικόνα του δράκου.

Δράκος ήταν και ο πονηρός όφις: "ανάμεσα σε όλα τα ζώα του Παραδείσου ήταν και ο όφις, ο φρονιμότερος όλων", λέει η αφήγηση στη Γένεση, που παρέσυρε με το γοητευτικό του λόγο τους πρωτόπλαστους. Γι' αυτό και ο Θεός τον καταράστηκε: "στο εξής θα σέρνεσαι στην κοιλιά σου και θα τρομάζεις τα παιδάκια στα παραμύθια όταν δεν θα τρώνε το φαΐ τους και θα σκάνε τις γιαγιάδες τους" (sic).

Διαβάζω στο λεξικό: "δράκων=αιμοβόρο μυθικό τέρας".
Στην κατηγορία του δράκοντα υπάγονται τα φίδια ή τα φιδόμορφα ερπετά με φτερά που συναντάμε στις μυθολογίες όλου του κόσμου. Δεν είναι πάντα κακοί δαίμονες. Στην Κινέζικη μυθολογία, λόγου χάρη, οι δράκοντες κατέχουν περίοπτη θέση και στην πλειοψηφία τους είναι αγαθοί δαίμονες.

Ανάμεσα στις ικανότητές τους ξεχωρίζει η μαντική τους ικανότητα και η σοφία τους. Γι' αυτό φαίνεται πως ο διάβολος, στην Γένεση, επέλεξε να πάρει τη μορφή του για να προσεγγίσει τη μόνη κι έρημη Εύα (αλήθεια, πού ήταν ο Αδάμ την ώρα της κρίσιμης συζήτησης της με τον φίδαρο;) και να την κάνει να τον εμπιστευτεί.

Γι' αυτό και τα φίδια στην Ελληνική μυθολογία έχουν, τις περισσότερες φορές, αγαθή προαίρεση: βλέπε τα φίδια στο σκήπτρο του Ασκληπιού, ή τον ιερό Πύθωνα που σκότωσε ο Απόλλων κι ύστερα ανεγέρθηκε το ιερό των Δελφών με την ιέρεια Πυθία, ή τους δράκοντες που έγλειφαν τα αυτιά των μάντεων μεταφέροντας τους τα μυστικά από το Επέκεινα.

Ένα φίδι είναι αυτό που προστατεύει το Υγκντράσιλ, το δέντρο της κοσμογονίας στους γερμανικούς μύθους.

Πώς κατέληξε ο δράκος να έχει τη μορφή του 'αιμοβόρου μυθικού τέρατος' αντί γι' αυτή του φιδιού, όπως ήταν αρχικά; Φαντάζομαι τις εποχές (όχι και τόσο μακρινές από το σήμερα), όπου ο άνθρωπος ζούσε στο πηχτό σκοτάδι όταν έπεφτε η νύχτα. Θα μαζευόταν μαζί με άλλους γύρω από το κριτσάνισμα των ξύλων της φωτιάς να λέει και να ακούει ιστορίες και παράλληλα να ακούει ήχους ζώων στο δάσος. Θα τον έπιανε τότε φόβος, 'timor facit deos' και θα 'έντυνε' τους ήχους με τερατώδη περιβλήματα -δράκους, δηλαδή. Από στόμα σε στόμα, από γιαγιά σε γιαγιά, έφτασε ο δράκος να είναι αυτό που είναι εν τέλει στα παραμύθια.

Μου λείπουν οι δράκοι. Αυτοί έκαναν τα χρώματα πιο ζωηρά, τους ήχους πιο οξείς, τη ζωή πιο γλυκιά. Μου άρεσε να ζαρώνω κοντά στα ξαδέρφια μου, στη ζεστασιά και την ασφάλεια των σωμάτων τους, ενόσω ο δράκος έκανε την εμφάνιση του στο παραμύθι.

Θυμάμαι, θα πρέπει να ήμουν έξι χρονών, εκείνη τη φορά που με πήγε η μητέρα μου στον κινηματογράφο να δούμε την ταινία 'Τα παραμύθια των αδερφών Γκριμ', μια σπονδυλωτή ταινία που περιείχε μερικούς από τους πλέον ονομαστούς γερμανικούς μύθους που τα δύο αδέρφια είχαν σπαταλήσει μια ολόκληρη ζωή να περισυλλέξουν. Δεν θυμάμαι τίποτε άλλο από την ταινία εκτός από εκείνο το κομμάτι που με έκανε να τρομάξω πολύ: Δύο φίλοι, ένας γενναίος κι ένας δειλός, αναλαμβάνουν να σκοτώσουν τον Δράκο που ρημάζει τα χωριά ενός βασιλείου. Φτάνουν βαθιά μέσα στο δάσος όπου υπάρχει μια σπηλιά. Ο δειλός μένει απ' έξω κι ο γενναίος μπαίνει μέσα στη σπηλιά να σκοτώσει τον δράκο που κοιμάται μέσα σε μια τεράστια τρύπα. Η μουσική υποβλητική, το σκοτάδι της σπηλιάς το δέον για να στηριχτεί η τρομάρα και η αποκορύφωση... ο δράκος!
Μάζεψα τα γόνατά μου πάνω στο κάθισμα κι έκλεισα τα μάτια με τις δυο μου παλάμες μην παραλείποντας βεβαίως να αφήσω λίγο τα δάχτυλα ανοιχτά ώστε να βλέπω και να μη βλέπω συνάμα. Τι δράκος ήταν αυτός! Έβγαζε φωτιές από το στόμα κι όλο του το σώμα στραφτοβολούσε δαιμονικά!
Όταν βγήκαμε από τον κινηματογράφο, τι ανακούφιση! Βρισκόμουν και πάλι μέσα στη ζεστή αγκαλιά του κόσμου!
Πέρασαν χρόνια. Και είδα πάλι την ταινία, μεγάλη πια, στην τηλεόραση. Περίμενα να δω τον δράκο των παιδικών μου χρόνων, πώς και τι. Τι καθαρτικό, τρανταχτό γέλιο ήταν εκείνο, όταν εμφανίστηκε στη μικρή οθόνη! Ο δράκος που με είχε κατατρομάξει ήταν μια κούκλα με ψεύτικες χάντρες... Απομύθευση!

Λένε πως για παιδαγωγικούς λόγους, στα παραμύθια δεν πρέπει να υπάρχουν στοιχεία που να τρομάζουν τα παιδιά. Έτσι οι δράκοι πήραν σύνταξη. Όταν όμως λέω παραμύθια στα παιδιά, βλέπω ακόμα τη σπίθα της ηδονής του τρόμου στα μάτια τους.

"Θα 'χει δράκο το παραμύθι που θα μας πεις;" Με ρωτάνε.

Χαμογελάω.

Μπορεί να πήραν σύνταξη, δεν πέθαναν όμως.

3 σχόλια:

  1. Απολαυστικό το δρακοντο-ιστορικό

    Φυσικά και δεν πέθαναν. Μόνο που σήμερα δεν μυθοποιούνται από στόμα σε στόμα και από γιαγιά σε γιαγιά.
    Αναρωτιέμαι αν λένε καθόλου οι σημερινές γιαγιάδες παραμύθια ή "καθαρίζουν" μέσω των πάσης τεχνολογικής μορφής οθονών.

    Χα...η δική μου γιαγιά πάντως διάβαζε τώρα, παραμυθόχαντρά μου, πώς με παραμυθο-νανούριζε...

    " - Γιαγιά, πες μου ένα παραμύθι ακόμη...
    - ΄Ελα τώρα να κοιμηθούμε, γύρισε στο άλλο σου πλευρό.
    - ΄Ελα γιαγιά, ένα μόνο...
    - Εντάξει αλλά μετά θα κοιμηθείς. ΄Ακου λοιπόν.
    ΄Ητανε μια φορά ενας τσοπάνης και είχε 3.000 πρόβατα, 2.000 κατσίκια, είχε τράγους, είχε, είχε...
    Κάθε μέρα τα πήγαινε να βοσκήσουν. Μια μέρα λοιπόν έφτασαν σε ένα σημείο που ήταν ένα πέρασμα τόσο στενό, που χωρούσε μόνο ένα ζώο για να περάσει.
    - Και λοιπόν γιαγιά;
    - ΄Εχε υπομονή. Περίμενε μέχρι να περάσουν όλα κι ύστερα θα συνεχίσω...."

    ;-)))

    Φιλί και Γλαρένιες αγκαλιές
    (υ.γ. στο λινκ πιο πάνω με το παραμύθι, συγγνώμη... αλλά πρόκειται για ανάρτηση ...σεντόνι)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Φύρδην Μίγδην, το θυμάμαι πολύ καλά αυτό το παραμύθι της γιαγιάς! Έσκαγα όταν ξεκινούσε να μετράει τα πρόβατα και δεν μας έλεγε τη συνέχεια της ιστορίας... :-))))))))))))))))))))

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Τί όμορφη αυτή η αναδρομή στην ιστορία των δράκων! <3

    ΑπάντησηΔιαγραφή